wieś

ANTONOWCE

gromada Antonowce, gmina Uhorsk, powiat Krzemieniec, woj. wołyńskie
parafia Kąty (w 1939 r. par. Antonowce)

Część archiwalna opracowana przez Andrzeja Mielcarka udostępniona na serwerze firmy OF.PL SP. Z O.O : https://wolynskie.pl/miejsca-a/antonowce-05.html

UZUPEŁNIENIA I KOREKTY:

   Relacja Marii Waszkowiak z domu Piątkiewicz: „Mieszkaliśmy w małej osadzie Budki w powiecie krzemienieckim na Wołyniu. W 1943 r. nasiliły się mordy Polaków przez banderowców. Wszyscy Polacy uciekali na noc do lasu. Ciągle było słychać, że w okolicznych miejscowościach palono polskie gospodarstwa i mordowano ich mieszkańców. Czuliśmy się bardzo zagrożeni. Wokoło byli Ukraińcy. Któregoś dnia banderowcy przechodzili przez Budki. Postanowiliśmy z Budek wyjechać. Do pobliskiej miejscowości Stożek przyjechała niemiecka ciężarówka po żywność. Polacy postanowili ten fakt wykorzystać. Z miejscowości Zagórnej przyjechał do nas wozem młody Wasilkowski i powiedział, żeby szybko się zebrać i wyjechać do Krzemieńca. Niemcy są w Stożku, to banderowcy na nas nie napadną. Bardzo szybko zebraliśmy najpotrzebniejsze rzeczy i udaliśmy się w drogę. Przed Stożkiem zobaczyliśmy kilka wozów z innych wsi. Też uciekali przed banderowcami. Nagle powożący naszym wozem pan Wasilkowski krzyknął: banderowcy! Rzucił lejce i wyskoczył z wozu i pobiegł między zabudowania Stożka. Rozległa się strzelanina. Tatuś wrzasnął – uciekajmy. Siostra Jadwiga wzięła mnie za rękę i pobiegłyśmy w kierunku ogrodzenia jakiegoś domu. Ledwie dobiegłyśmy do budynku, chowając się za ogrodzeniem z żerdek, seria pocisków zagwizdała nam nad głowami. Tu się rozbiegliśmy. Ja z siostrą Jadwigą wpadłyśmy do jakiejś stodoły, w której było pełno koni. Tam się schowałyśmy za wialnią do zboża. Kiedy strzelanina ucichła wyszłyśmy z kryjówki. Postanowiłyśmy wrócić do domu. Nie wiedziałyśmy, czy nasi rodzice żyją. Wyszłyśmy z wioski i przy rozwidleniu dróg , na górce, zobaczyłyśmy kilku banderowców. Nie mogłyśmy się już wycofać. Śmiało podeszłyśmy do banderowców, którzy nas zapytali, kim jesteśmy. Powiedziałyśmy, że jesteśmy Ukrainkami. Jadwiga powiedziała, że nazywa się Ola Polowa, a ja jestem jej młodszą siostrą Marusią i jesteśmy z Budek. Szedł z nami mały chłopczyk, który miał nie więcej niż 6-7 lat. Ukrainiec zapytał podstępnie chłopca po polsku kim jest. Ten się rozpłakał. Banderowiec na naszych oczach zastrzelił to dziecko. My przeżyłyśmy tylko dlatego, że umiałyśmy mówić po ukraińsku. Banderowiec pozwolił iść nam dalej. Przechodząc drogą widziałyśmy ułożone na rowie trupy zabitych Polaków. Było ich bardzo dużo. Modliłyśmy się, by wśród tych zamordowanych nie było naszych rodziców. Wróciłyśmy do domu. Nikogo w nim nie było. Bardzo zmartwione czekałyśmy pełne nadziei , że rodzice żyją i po nas przyjdą. Po trzech dniach mama wróciła i nas odnalazła. Udało nam się namówić znajomego Ukraińca z sąsiedniej wsi Daniłówki, by nas przeprowadził przez opanowany przez Ukraińców Stożek. Szeroką relację z naszych przeżyć na podstawie opowiadania mojej starszej siostry Jadwigi opisał Pan Edward Gross w książce „Wojsko polskie a bandyci z UPA”. Jedna ważna uwaga: w książce Pana Grossa jest pomyłka – powinno być: w 1943 r. Jadwiga miała 13 lat, a ja (Maria) 10”.

 Na zdjęciu Jadwiga i Maria Piątkiewicz. Zdjęcie z książki Edwarda Grossa „Wojsko polskie a bandyci z UPA”

Pani Jadwiga Adamczyk sporządziła listę zamordowanych osób z ich rodziny. Pani Maria powiedziała, że to są osoby z najbliższej ich rodziny mieszkające wtedy w Daniłówce i Antonowcach.

Lista zamordowanych:

1. Przytomski Stanisław

2. Przytomska Genowefa córka

3. Przytomski imię nie znane synek

4. Przytomski Mikołaj ojciec

5. Przytomska Marta matka

6. Przytomski Franciszek syn

7. Przytomski Jan syn

8. Przytomska Rozalia córka

9. Przytomska Stanisława córka

10. Przytomski Michał ojciec

11. Przytomska Marta matka

12. Przytomski syn

13. Przytomska córka

14. Przytomski Stanisław

15. Krasicki Stanisław

16. Krasicki i.n. syn

17. Krasicka i.n. matka

   Informację opracował Mirosław Kowzan na podstawie relacji Pani Jadwigi Adamczyk ( z domu Piątkiewicz) zamieszczonej w książce Edwarda Grossa „WOJSKO POLSKIE A BANDYCI Z UPA” oraz rozmowy i wywiadu nagranego w dniu 1 listopada 2023 r. z Panią Marią Waszkowiak z domu Piątkiewicz – patrz YouTube: Maria Waszkowiak z domu Piątkiewicz - „Przeżyłyśmy tylko dlatego, że umiałyśmy mówić po ukraińsku” https://www.youtube.com/watch?v=NBzqvvb9lAY .

Agnieszka Nagrodzka Facebook – 20.03.2024 r.:

 #UkraińskieLudobójstwo

20 marca - 1943 roku we wsi Antonowce pow. Krzemieniec Ukraińcy zamordowali 8 Polaków, w tym 3 nauczycieli i ich 3 dzieci oraz 1 Ukraińca, nadleśniczego, syna prawosławnego duchownego.  

Brak więcej informacji. Prosimy Państwa o pomoc w uzupełnianiu strony.

(MK)